Ο Άγιος Βασίλης στη γειτονιά σας

Όπως, φαντάζομαι, οι περισσότεροι γονείς σε αυτόν τον πλανήτη, έχω κληθεί κι εγώ να απαντήσω αν υπάρχει πραγματικά ο Άγιος Βασίλης ή όχι. Ο μεγάλος μου γιος, που φέτος έκλεισε τα 11, αμφιταλαντευόταν έως και πέρυσι –ήθελε δηλαδή να πιστεύει. Προχθές, όμως, μου το είπε ξεκάθαρα και χωρίς περιθώρια για άλλη κουβέντα: «Έλα, μαμά, ξέρω. Εσείς είστε που φέρνετε τα δώρα». Το ωραίο είναι ότι, παρόλο που ο ίδιος θεωρεί ότι γνωρίζει πλέον την αλήθεια, δεν την αποκαλύπτει στα αδέρφια του, ιδίως στον μικρότερο (που πλησιάζει τα 7). Μάλιστα, δεν χάνει ευκαιρία να του θυμίζει ότι διαθέτουμε και αποδείξεις για την ύπαρξη του κόκκινου Άγιου, αφού έχουμε δει μέσα στο σαλόνι μας τα σημάδια από τις πατημασιές του και τα έχουμε φωτογραφίσει! Μη βιαστείτε να κρίνετε το παιδί μου ως φαντασιόπληκτο (αν και κάθε παιδί πρέπει όντως να «πλήττεται» από φαντασία). Η επιχείρηση που είχα στήσει τα ξημερώματα της 31ης Δεκεμβρίου πριν από λίγα χρόνια, χρησιμοποιώντας άχνη ζάχαρη και τις μπότες τού συζύγου μου για να δημιουργήσω «μαγικά» ίχνη πάνω στο χαλί, από το τζάκι μέχρι το στολισμένο δέντρο, είχε φέρει αποτελέσματα, διαλύοντας τότε τα σύννεφα των πρώτων αμφιβολιών στα μυαλουδάκια των μικρών αγοριών μου.

Η πραγματικότητα, όμως, για μένα σε σχέση με τον Άγιο Βασίλη είναι κάπως διαφορετική… Στην ερώτηση των παιδιών μου για το αν υπάρχει ο αγαπημένος Άγιος ανέκαθεν απαντούσα τονίζοντας δύο πράγματα: πρώτον τους ρωτούσα αν εκείνοι πιστεύουν ότι υπάρχει, διότι αυτό κάνει τη διαφορά, και δεύτερον και κυριότερο τους εξηγούσα και τους εξηγώ ότι όλοι είμαστε Αγιοβασίληδες αν το θέλουμε. Ότι δεν υπάρχει μόνο ένας Άγιος Βασίλης. Κι αυτή είναι μία κοσμοθεωρία που τρέφω και εκφράζω όχι μόνο στα μικρά παιδιά, αλλά και στους ενήλικες. Η ουσία της άποψής μου δεν έχει, φυσικά, καθόλου να κάνει με έλκηθρα, ξωτικά, τον Βόρειο πόλο και κάποιον γενειαφόρο, τροφαντό παππού που λαμβάνει γράμματα-παραγγελιές και διατρέχει κάθε χρόνο την υφήλιο, μοιράζοντας αμπαλαρισμένα κουτιά. Για μένα ο Άγιος Βασίλης (μπορεί να) αποτελεί ένα σύμβολο για την απλή καθημερινότητα του καθενός μας.

Ας σκεφτούμε το εξής: τι ουσιαστικά κάνει ο «Άγιος Βασίλης»; Έχει αφιερώσει τη ζωή του, τον χρόνο του, τον εαυτό του, όλη την ενέργεια και τις δυνάμεις του στο να κάνει τους γύρω του και ειδικά τους πιο τρυφερούς και αθώους, δηλαδή τα παιδιά, να χαμογελούν, να αισθάνονται όμορφα, να νοιώθουν ότι κάποιος τους σκέφτεται, κάποιος τους ακούει και τους νοιάζεται. Κι όλο αυτό κάνοντας μόνο μία κίνηση κάθε χρόνο και βρίσκοντας μέσα σε όλους, σε κάθε έναν χωριστά, κάτι καλό που, ας πούμε, αξίζει να ανταμειφθεί. 
Θα αντιγράψω τον εαυτό μου, επαναλαμβάνοντας κάτι που είχα αναφέρει σε αντίστοιχο άρθρο μου πριν από μερικά χρόνια. Υπάρχει μία πολύ ωραία παιδική ταινία με τον τίτλο «Οι Πέντε Θρύλοι». Σε αυτήν την ταινία βλέπουμε τον Άγιο Βασίλη να εξηγεί γιατί επιλέχθηκε να γίνει αυτό που είναι, λέγοντας πως από παιδί έβλεπε γύρω του τη μαγεία που οι άλλοι δεν μπορούσαν να δουν. Επιλέχθηκε, διότι είχε δύο τεράστια μάτια που «διψούσαν» να συναντούν καλοσύνη, ευγένεια, αγνότητα και θαύματα σε όσα αντίκριζαν. Και, ασφαλώς, αναζητώντας και αναγνωρίζοντας όλα αυτά γύρω του, κατάφερε τελικά να γίνει ο ίδιος πηγή όλων. Προσωπικά, μου αρέσει να σκέφτομαι ότι αυτό μπορεί να ισχύσει για όλους μας.

Μεγαλώνοντας είναι αλήθεια ότι ωριμάζουμε, αναθεωρούμε, απομυθοποιούμε, αναπτύσσουμε άμυνες, ίσως σκληραίνουμε. Συχνά, όμως, ενστερνιζόμαστε όχι μόνο τον υπέρμετρο ρεαλισμό, μα κι έναν βαθιά ριζωμένο κυνισμό, που τελικά απομυζά κάθε ίχνος αθωότητας και παιδικότητας από μέσα μας. Έχετε ποτέ σκεφτεί ότι, αφήνοντας κάτι τέτοιο να συμβεί, χάνουμε σταδιακά τους αισθητήρες ομορφιάς και χαράς, με τους οποίους πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιόμαστε; Σιγά-σιγά εστιάζουμε μόνο στα αρνητικά, αρχίζουμε να θεωρούμε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίδιοι –κι όπου «ίδιοι» αντιστοιχούμε έννοιες όπως «συμφεροντολόγοι», «υποκριτές», «μίζεροι», «ψεύτικοι». Κι αφού «όλοι είναι ίδιοι», γιατί να μην είμαστε έτσι κι εμείς; Πολλοί το ονομάζουν «ανάγκη επιβίωσης σε έναν σκληρό κόσμο». 
Και κάπως έτσι ο βαριεστημένος πωλητής γίνεται ένας μουτρωμένος πελάτης, ο αγενής επιβάτης στα μέσα μεταφοράς γίνεται ένας αδιάφορος υπάλληλος, ο απαθής ταμίας γίνεται ένας σνομπ θαμώνας καφετέριας. Πετάμε στον δρόμο το άδειο πακέτο από τα τσιγάρα διότι «κοίτα γύρω, όλοι το ίδιο κάνουν». Αφήνουμε την πόρτα να κλείσει στο πρόσωπο του ανθρώπου που έρχεται ακριβώς από πίσω μας, διότι «ούτε που τον ξέρουμε και –εννοείται– βιαζόμαστε». Κορνάρουμε επίμονα στον οδηγό που δεν πάτησε τέρμα γκάζι αμέσως μόλις άναψε το πράσινο, καθώς «κοιμάται όρθιος, ενώ εμείς ποτέ».

Ωστόσο, τι θα γινόταν αν βλέπαμε για λίγο με «τα μάτια του Άγιου Βασίλη»; Αν, δηλαδή, προσπαθούσαμε να εντοπίζουμε, να παραδειγματιζόμαστε και να παρασυρόμαστε από τα θετικά γύρω μας –διότι υπάρχουν και είναι πολλά. Μικρά, καθημερινά και πολλά. Φιλικά χαμόγελα μεταξύ αγνώστων, εγκάρδιες καλημέρες, κερασμένοι καφέδες χωρίς αιτία, χάρες χωρίς ανταπόδοση, νέοι που περνούν απέναντι ηλικιωμένους, αρμόδιοι σε υπηρεσίες που ακούν με προσοχή ένα αίτημα, φίλαθλοι που χειροκροτούν τους αντιπάλους, μπολ με φαγητό και νερό που γεμίζουν για τα αδέσποτα, αγοραστές που παραχωρούν τη σειρά στο ταμείο, περαστικοί που σηκώνουν όρθια την πεσμένη γλάστρα στην άγνωστη αυλόπορτα, εθελοντές ζωγράφοι που ομορφαίνουν τοίχους σχολείων, κομμωτές που χωρίς χρέωση καλλωπίζουν άστεγους, μαθητές που καθαρίζουν ακτές και πεζοδρόμια, γιαγιάδες που πλέκουν σκουφιά για μωρά στο άλλο ημισφαίριο της Γης, δάσκαλοι που κάνουν δωρεάν μαθήματα σε μετανάστες. 
Βλέποντας το καλύτερο στους ανθρώπους, μπορούμε να ανακαλύψουμε και να βγάλουμε το καλύτερο από τον εαυτό μας. Επιτρέποντας στον αυθορμητισμό, τον ρομαντισμό και την αμεσότητα που είχαμε ως παιδιά να δροσίζουν τις ενήλικες στιγμές μας –έστω μερικές κάθε μέρα– είναι βέβαιο ότι θα προσελκύσουμε κι άλλους ανθρώπους με την ίδια ανάγκη. Είναι σίγουρο ότι θα αντιληφθούμε ότι ο κόσμος δεν είναι μόνο άσπρο και μαύρο, δεν είναι μόνο πεζός, ούτε μόνο ζόρικα ρεαλιστικός. Έχει χρώματα, τραγούδια, ποιήματα και παραμύθια. Έχει γέλια, «ευχαριστώ» και απαλά χτυπήματα στην πλάτη. 
Κι αυτός είναι ο τρόπος για να γίνουμε όλοι ο Άγιος Βασίλης που ονειρεύονται τα παιδιά. Όχι βέβαια πάντα με τρενάκια, μπάλες και ποδήλατα στον σάκο μας, αλλά σίγουρα με αληθινή μαγεία. Διότι η μαγεία κρύβεται στις σχέσεις των ανθρώπων και στο πώς αυτές μπορούν να περάσουν από το τίποτα στο «κάτι» και στα «πάντα». 
Λοιπόν, μήπως ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε στον καθρέφτη και να (ανα)γνωρίσουμε εκεί τον Άγιο Βασίλη;

By Aristea Stavropoulou